Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τις αλλαγές στη συμπεριφορά που φέρνουν τα γηρατειά στο σκύλο & τη γάτα μας, αλλά και την ιδιαίτερη φροντίδα που χρειάζεται το ζώο μας όταν περάσουν τα χρόνια.
Σκύλοι και γάτες γερνούν πολύ γρήγορα. Ξαφνικά, από εκεί που το θυμόμαστε να παίζει σαν κουτάβι ή σαν γατάκι, καλούμαστε να συνειδητοποιήσουμε το γεγονός ότι γέρασε. Ηρθε, ήδη, ο καιρός να του προσφέρουμε όλη τη στήριξη, την αφοσίωση και την αγάπη που μας πρόσφερε μέχρι τώρα. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα ζώα άνω των δέκα ετών (για μεγαλόσωμα ζώα τα συμπτώματα των γηρατειών έρχονται ακόμη νωρίτερα, γύρω στα 6 – 7 για έναν Μολοσσό) είναι ανήμπορα, άχρηστα ή για λύπηση. Απλώς αρχίζουν να έχουν άλλες ανάγκες και απαιτήσεις, κι εμείς μπορούμε να τα βοηθήσουμε να ολοκληρώσουν με τον καλύτερο τρόπο το ταξίδι τους στη ζωή. Πολλές φορές είναι επίπονο για εμάς που τα αγαπάμε να τα βλέπουμε να γερνούν, αλλά αυτό είναι δικό μας θέμα και καλό είναι να μην τους το μεταδίδουμε. Τα ζώα αποδέχονται πιο εύκολα τα γηρατειά από ό,τι εμείς. Ως φυσική εξέλιξη του κύκλου της ζωής είναι γι’ αυτά καλοδεχούμενα, αρκεί να έχουν την κατάλληλη φροντίδα για να τα χαρούν και να τα βιώσουν όπως πρέπει. Αυτό ευτυχώς είναι στο χέρι μας. Όντας ενημερωμένοι και προετοιμασμένοι, θα μπορέσουμε να τα κατανοήσουμε και να τους σταθούμε όπως πρέπει, όταν θα χρειαστεί.
Πώς αλλάζει η συμπεριφορά του;
1. Υπερευαισθησία σε θορύβους
Τα υπερήλικα ζώα δυσκολεύονται να αποφύγουν τους δυνατούς θορύβους λόγω του ότι κινούνται πλέον με μικρότερες ταχύτητες, και το ξέρουν. Ως αποτέλεσμα, οι κρότοι μπορεί να αποβούν πολύ αγχωτικοί γι’ αυτά. Φροντίστε να έχουν όσο περισσότερη ησυχία γίνεται και διατηρήστε την ψυχραιμία σας όταν αυτό φοβηθεί.
2. Αυξημένη φωνητική συμπεριφορά
Συχνά αρχίζουν να χρησιμοποιούν τη φωνή τους περισσότερο, σε γάβγισμα/νιαούρισμα ή κλαψούρισμα. Και αυτή η συνήθεια οφείλεται συνήθως στη δυσκολία τους στη μετακίνηση: προσπαθούν με αυτόν τον τρόπο να επικοινωνήσουν με εσάς από μεγαλύτερη απόσταση, χωρίς να χρειαστεί να μετακινηθούν. Βέβαια, μπορεί το κλαψούρισμα να οφείλεται και σε πόνο, οπότε θα χρειαστεί και μια βόλτα στον κτηνίατρο για επιβεβαίωση.
3. Άγχος αποχωρισμού
Τα γέρικα ζώα δεν ανέχονται τις αλλαγές με τόση ευκολία όσο όταν είναι νεότερα. Το να φεύγει ο άνθρωπός τους απρόβλεπτα από το σπίτι, έστω και για λίγα λεπτά, τους προσθέτει άγχος. H μείωση στην κινητικότητα, την ακοή, αλλά και την όραση, τα καθιστά πιο ευάλωτα και εξαρτημένα, οπότε σας θέλουν κοντά τους συνεχώς.
Συμπτώματα
- Άγχος καθώς ετοιμάζεστε να φύγετε, π.χ. λαχάνιασμα, έκκριση σάλιου, κρύψιμο, τρέμουλο ή κατάθλιψη όσο σας βλέπει να ετοιμάζεστε.
- Λέρωμα μέσα στο σπίτι, καταστροφικότητα ή γάβγισμα / κλαψούρισμα λίγο αφού φύγετε.
- Καταστροφή των εξόδων του σπιτιού, όπως πόρτες και παράθυρα, όσο λείπετε. Μια απεγνωσμένη προσπάθεια να έρθει μαζί σας.
- Άρνηση τροφής όταν είναι μόνα τους.
Όταν το άγχος αποχωρισμού οφείλεται στα γηρατειά, είναι αρκετά συνηθισμένο να εμφανίζονται όλα ή κάποια από τα συμπτώματα κατά τη διάρκεια της νύχτας, μια και αντιλαμβάνεται τον ύπνο σας πλέον ως απουσία.
Όταν θα λείπετε, βοηθά να του αφήσετε μια απασχόληση, όπως ένα παιχνίδι με κρυμμένη λιχουδιά (αρκεί να τρώει όσο λείπετε). Επίσης μη δίνετε έμφαση στην αποχώρηση και την επιστροφή σας με υπερβολική προσοχή στο ζώο. Οι έντονοι αποχαιρετισμοί ή χαιρετισμοί επιβεβαιώνουν στα μάτια του πως η απουσία σας αποτελεί λόγο για να ανησυχεί.
4. Αυξημένη επιθετικότητα
Ξαφνικά ένα σκυλί ή γατί, που ήταν ήρεμο και φιλικό όλη του τη ζωή, αρχίζει να δαγκώνει ή να γρατζουνάει, πράγμα το οποίο στενοχωρεί τους ανθρώπους και στρεσάρει το ζώο. Η αύξηση της επιθετικότητας σε μεγάλη ηλικία μπορεί να οφείλεται σε 3 λόγους:
- Έλλειψη ανεκτικότητας προς τα νεότερα ζώα του σπιτιού
Τα ηλικιωμένα δεν θα ανεχθούν εύκολα το παιχνίδι και το «πείραγμα» των νεότερων ζώων και, όταν θα κουραστούν, θα τα μαλώσουν απότομα – συνήθως χωρίς σοβαρές επιπτώσεις. Καλό είναι, λοιπόν, να μην αφήνετε τα νεότερα σε ηλικία ζώα να ενοχλούν τα μεγαλύτερα και να τα χωρίζετε όταν το μεγάλο δείχνει να έχει πλέον κουραστεί. Για τον ίδιο λόγο, δεν είναι και τόσο καλή ιδέα να φέρουμε στο σπίτι ένα καινούργιο κουτάβι ή γατάκι ως παρέα στο υπερήλικο ζώο. - Πόνος στις αρθρώσεις
Τα περισσότερα γέρικα ζώα νιώθουν πόνους στις αρθρώσεις, είτε λόγω κάποιας χρόνιας ασθένειας, όπως αρθρίτιδα ή δυσπλασία του ισχίου, είτε κάποιου παλαιού τραύματος. Είναι πιθανό να γυρίσει και να σας αγριέψει αντιδρώντας στον πόνο, καθώς προσπαθεί να κάνει κάποιες καθημερινές κινήσεις, όπως το να κατέβει από τον καναπέ, να πηδήσει μέσα στο αυτοκίνητο ή να πιάσει κάποια μπάλα. - Απώλεια όρασης και ακοής
Το ζώο αντιλαμβάνεται την παρουσία των γύρω ανθρώπων όταν ήδη έχουν φτάσει πολύ κοντά του. Ίσως τρομάξει και στραφεί εναντίον τους από φόβο. Φροντίστε να «ανακοινώνετε» την παρουσία σας με τρόπο που μπορεί να αντιληφθεί, την ώρα που εισέρχεστε στο χώρο όπου βρίσκεται.
5. Άγχη και φόβοι
Τα γέρικα ζώα εκδηλώνουν περισσότερες καινούργιες φοβίες. Κυρίως φοβούνται ισχυρούς θορύβους και βροντές. Άλλες, λιγότερο κοινές φοβίες μπορεί να είναι «φόβος του έξω», όπου αρνούνται τη βόλτα τους. Μπορεί επίσης να είναι συγκεκριμένα δωμάτια ή σημεία του σπιτιού ή κάποιες επιφάνειες δαπέδων, επειδή γλιστράνε ή γυαλίζουν πολύ. Η αγανάκτησή σας μπορεί να χειροτερεύσει το πρόβλημα, ιδίως αν χρησιμοποιείτε την τιμωρία. Προσπαθήστε ψύχραιμα και ήρεμα, ώστε να αποφεύγει το ζώο σας τα ερεθίσματα που του προκαλούν το φόβο. Για να καλύψετε θορύβους, δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε μουσική.
6. Εξαναγκαστικές συμπεριφορές
Πρόκειται για συνεχόμενες, επαναλαμβανόμενες, αμετάβλητες κινήσεις που δεν έχουν εμφανή σκοπό ή λειτουργία, αλλά που προέρχονται συνήθως από φυσιολογικές συμπεριφορές συντήρησης (περιποίησης), όπως γλείψιμο, ξύσιμο κ.τ.λ. Κάποια παραδείγματα ή συμπτώματα τέτοιων συμπεριφορών είναι τα παρακάτω:
- Στριφογύρισμα γύρω από τον εαυτό του.
- Κυνήγι της ουράς.
- Επαναλαμβανόμενη διαδρομή μέσα στο σπίτι – συνήθως λόγω υπερβολικού περιορισμού.
- Απομάκρυνση ανύπαρκτης μύγας (fly biting), την οποία το ζώο συνέχεια «κυνηγάει» στον αέρα.
- Αποψύλλωση. Η συνεχόμενη προσπάθεια απομάκρυνσης ανύπαρκτων ψύλλων, με τα χαρακτηριστικά μικρά και γρήγορα δαγκώματα στο σώμα.
- Πίκα (pica). Η συνεχής κατάποση διάφορων μη φαγώσιμων αντικειμένων.
- Κάρφωμα ματιών σε συγκεκριμένα σημεία για πολλή ώρα ή επίμονο γάβγισμα χωρίς αιτία.
- Κυνήγι ή παρακολούθηση σκιών.
- Κάποιες ανεξήγητες μορφές επιθετικότητας.
- Ρούφηγμα μαλλιού (wool sucking). Το ζώο πιάνει με τα σαγόνια του κουβέρτες ή πουλόβερ και ρουφάει μέσα από τα δόντια του τον αέρα σαν να βυζαίνει. Παρατηρείται κυρίως σε γάτες.
- Οποιαδήποτε κίνηση που επαναλαμβάνεται συνεχώς, δίχως εμφανή λόγο.
Κατά τη διάρκεια τέτοιων συμπεριφορών, το ζώο συνήθως δεν έχει επαφή με το περιβάλλον του ούτε έλεγχο της συμπεριφοράς του, αλλά ούτε και αίσθηση του πόνου – τόσο, ώστε πολλές φορές καταλήγουν σε αυτοτραυματισμό. Επίσης, όσο πιο εμπεδωμένη είναι η συμπεριφορά, τόσο πιο δύσκολο είναι να αποσπάσει κάποιος την προσοχή του ζώου από αυτήν.
Σε μεγάλες ηλικίες, η κύρια αιτία τέτοιων συμπεριφορών είναι το άγχος και η νευρικότητα. Ενα παράδειγμα είναι όταν θα καλέσει κάποιος το ζώο του κοντά του. Εξαιτίας αβεβαιότητας για το λόγο για τον οποίο το φώναξε, καθώς πορεύεται προς εκείνον, σταματάει και αρχίζει να ξύνεται ή να γλείφεται κατά τη διάρκεια της διαδρομής.